Συχνά ακούμε τόσο στη Συμβατική Ιατρική, όσο και στις Εναλλακτικές Θεραπείες τον όρο “ομοιόσταση”. Η διατήρηση της ομοιόστασης είναι η βάση της υγείας και αποτελεί την φυσική και ενεργειακή κατάσταση στην οποία ενδογενώς θέλουν να έρθουν τα κύτταρά μας.
Ο όρος “ομοιόσταση” στη σύγχρονη ιατρική εισήχθη από τον διαπρεπή φυσιολόγο Walter Cannon της Ιατρικής Σχολής του Harvard το 1925 στηριζόμενος σε εργασίες του Γάλλου φυσιολόγου Claude Bernard ο οποίος το 1885 υποστήριξε ότι το σώμα αγωνίζεται να διατηρεί σταθερό το εσωτερικό του περιβάλλον (θερμοκρασία, υγρά κλπ) ανεξάρτητα από τις μεταβολές του εξωτερικού περιβάλλοντος (κρύο, ζέστη, μέρα, νύχτα κλπ). Για το λόγο αυτό – όπως εξηγεί ο Bernard – υπάρχουν μηχανισμοί αυτορύθμισης πχ όταν διψάμε πίνουμε, όταν ζεσταινόμαστε ιδρώνουμε.
Ωστόσο από την Αρχαία Ελληνική αλλά και την Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική γνωρίζουμε ότι σε κάθε άτομο μεταβάλλονται συνεχώς (αν και σε κάποια όρια) παράμετροι όπως ο καρδιακός παλμός, η αρτηριακή πίεση, ο ρυθμός της αναπνοής, η παραγωγή ορμονών κλπ. Οι διαφοροποιήσεις δεν είναι τυχαίες αλλά ακολουθούν συγκεκριμένο μοτίβο.
Πλέον ο όρος “ομοιόσταση” καθίσταται παρωχημένος και στη θέση του υπάρχει η Σωματική Ώρα. Για παράδειγμα μεταξύ 4.00 και 5.00 τα ξημερώματα καταγράφεται η χαμηλότερη θερμοκρασία του σώματος. Στη συνέχεια, ανεβαίνει μέχρι περίπου τις 7.00 το πρωί και στη συνέχεια σταθεροποιείται μέχρι νωρίς το απόγευμα όπου πέφτει για λίγο μέχρι να ξανανέβει στις 19.00. Έτσι μια ένδειξη 37 βαθμοί Κελσίου στις 4.00 τα χαράματα θα ισοδυναμούσε με πυρετό. Με τον ίδιο τρόπο η αρτηριακή πίεση είναι 20% υψηλότερη αργά το απόγευμα εν συγκρίσει με τις πρωϊνές ώρες (για αυτό το λόγο ο γιατρός συνιστά 24ωρο Holter για να δει τη “συμπεριφορά” της πίεσης καθόλη τη διάρκεια της μέρας).
Το εσωτερικό μας ρολόι είναι μια συστάδα νευρικών κυττάρων σχήματος V (το μέγεθος είναι όπως το βλέπουμε στο κείμενο τώρα) η οποία ονομάζεται SCN – SuperChiasmatic Nucleus (υπερχιασματικός πυρήνας). Βρίσκεται πάνω από το οπτικό χίασμα (δέσμη νεύρων που μεταφέρουν τις εικόνες που βλέπουμε με τα μάτια μας προς το αντίστοιχο κέντρο του εγκεφάλου για επεξεργασία) εντός του υποθαλάμου ο οποίος αποτελεί το Κεντρικό Σύστημα Ελέγχου του Σώματος. Ο υποθάλαμος είναι το Μεγάλο Αφεντικό όλων των άλλων αδένων του σώματος. Ελέγχει πολύ βασικές λειτουργίες όπως:αναπνοή, καρδιακός παλμός, θερμοκρασία, πίεση, παραγωγή ορμονών κλπ. Αυτό που κάνει μέσα στον υποθάλαμο ο SCN είναι να πληροφορεί τα Κεντρικά, σχετικά με το πόσο φως είναι διαθέσιμο (μέρα ή νύχτα;). Μια πολύ διαδεδομένη διαταραχή του συστήματος αυτού είναι το jet-lag το οποίο βιώνουν άνθρωποι που αλλάζουν πολύ γρήγορα ζώνη ώρας.
Η Χρονοϊατρική είναι η επιστήμη η οποία παρακολουθεί και καταγράφει τη φυσιολογία των οργάνων του σώματος κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Εφόσον γνωρίζουμε τη βέλτιστη ώρα πχ απορρόφησης μιας βιταμίνης ή της πέψης μιας κατηγορίας τροφίμων (κρέας, άμυλο, λιπαρά κλπ) ή της απορρόφησης ενός φαρμάκου, ο ειδικός ιατρός ή ο εναλλακτικός θεραπευτής μπορεί να σχεδιάσει εξατομικευμένο πρόγραμμα φαρμακευτικής αγωγής ή πλάνο λήψης συγκεκριμένων φυσικών σκευασμάτων για την επίτευξη του συγκεκριμένου θεραπευτικού αποτελέσματος.
Ασθένειες όπως το AIDS, ο καρκίνος, οι αλλεργίες, η αρθρίτιδα, ο διαβήτης, η επιληψία, η ποδάγρα, οι πονοκέφαλοι, η ινομυαλγία, οι κολικοί, οι καρδιοπάθειες, τα πεπτικά προβλήματα, η πολλαπλή σκλήρυνση, τα κρυολογήματα, οι ψυχολογικές μεταπτώσεις κλπ μπορούν να αντιμετωπισθούν πολύ πιο αποτελεσματικά εφόσον ο επαγγελματίας υγείας γνωρίζει το “Βιολογικό Ρολόι” του ασθενή του.
Επίσης η Χρονοϊατρική μπορεί να μας βοηθήσει να προσαρμόσουμε τις δραστηριότητές μας, ώστε βάσει του βιολογικού μας κύκλου να είμαστε πιο παραγωγικοί, να έχουμε ενέργεια όταν τη χρειαζόμαστε, να χάνουμε κιλά, να έχουμε καλύτερη πνευματική απόδοση και εν γένει να απολαμβάνουμε στο έπακρο τη ζωή μας με υγεία!
Νίκος Δαραδήμος
Βιολόγος BSc Πανεπιστημίου Αθηνών
MSc Διατροφής Ανθρώπου Γεωπ. Πανεπιστημίου Αθηνών
